بازی فوتبال ورزشی است تیمی که در آن دو گروه یازده نفره در مقابل هم بازی می‌کنند و اغلب آن را پرطرفدارترین ورزش جهان می‌دانند. این ورزش در زمینی مستطیل شکل با پوشش چمن یا چمن مصنوعی انجام می‌گیرد که در انتهای عرضی دو ضلع آن دو دروازه قرار داده شده‌است. هدف وارد کردن توپ به دروازه? حریف است. دروازه‌بان تنها کسی است که در این بازی حق دارد از دست‌ها و بازوهای خود برای گرفتن و مهار توپ استفاده کند. دیگر اعضای تیم توپ را اغلب با استفاده از پا و ضربه زدن به آن به گردش درمی‌آورند، گاه نیز ممکن است از سینه یا سر خود استفاده کنند. هر تیمی که بیش‌ترین گل را به حریف بزند برنده? بازی است. اگر بازی در پایان با گل‌های برابر پایان پذیرد نتیجه بازی را مساوی اعلام می‌کنند یا این که بازی به وقت اضافی کشیده می‌شود و سپس ممکن است ضربات پنالتی تعیین‌کننده بازی باشد.

قوانین فوتبال مدرن و به شکل امروزی آن در کشور انگلستان وضع شد. نهاد اداره‌کننده فوتبال در جهان فیفا نام دارد که اغلب آن را به اختصار فیفا می‌نامند. معتبرترین مسابقه در این رشته ورزشی جام جهانی فوتبال نام دارد که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود. این رویداد هنگام برگزاری بینندگان زیادی دارد که شمار آن دو برابر بینندگان بازی‌های المپیک تابستانی است.

 شرایط بازی

در این بازی هر تیم دارای 11 بازیکن است که یکی از آن‌ها در دروازه قرار می‌گیرد و بقیه با توجه به استراتژی بازی در نقاط مختلف زمین قرار می‌گیرند. در تقسیم‌بندی دقیق، بازیکن‌ها با توجه به مکان قرارگیری‌شان در زمین به مدافع، هافبک و مهاجم تقسیم می‌شوند.

داوری مسابقات فوتبال به عهده? چهار داور است. یکی از داوران که به نام داور وسط معروف است که در زمین فوتبال هم‌راه با بقیه? بازیکنان حرکت می‌کند، دو کمک‌داور نیز در کناره‌های زمین قرار می‌گیرند و داور چهارم نیز بیرون زمین است.

هر تیم فوتبال دارای حداقل یک سرمربی، یک مربی و یک مربی دروازه‌بان است. هم‌چنین هر تیم دارای تعدادی بازیکن ذخیره‌است که می‌توانند در میان بازی با بازیکن‌های درون زمین تعویض شوند. تعداد تعویض‌های هر تیم به سه تعویض محدود است.

 بازیکن

بازیکنان میانه/هافبک‌ها با رنگ آبی نشان‌داده‌شده‌اند.

در فوتبال بازیکن فردی است که بر پایه? قوانین فوتبال? فوتبال بازی می‌کند. در یک بازی فوتبال هر تیم 11 بازیکن دارد که یکی از آن‌ها دروازه‌بان است و بقیه یا پدافندگر یا بازیکن میانه و یا مهاجم هستند.

 دروازه‌بان

در بازی فوتبال به کسی که برای نگهداری و محافظت از دروازه می‌کوشد و مانع ورود توپ به داخل آن می‌شود دروازه‌بان می‌گویند. دروازه‌بان تنها بازیکنی است که می‌تواند از دستانش برای گرفتن توپ استفاده کند.(البته فقط در محوطه مشخص شده یا به اصطلاح محوطه 18 قدم)

  مدافع

مدافع بازیکنی است که در پشت هافبک‌ها قرار دارد و اولین هدفش پشتیبانی از دروازه‌بان است. وظیفه? اولیه او جلوگیری از حریف است برای گل زدن.البته مدافع کار های دیگری هم دارد که یکی از مهم ترین آنها پشتیبانی از هافبک هااست . البته دفاع های چپ و راست در حمله کمک زیادی دارند.

 هافبک/بازیکن میانه

هافبک یا بازیکن میانه بازیکنی است که جایگاهش بین پدافندگر(مدافع) و مهاجم است(در شکل با رنگ آبی نشان داده‌شده‌است). وظیفه? اصلی آن‌ها بی بهره کردن تیم حریف از توپ است(که معمولاً با تکل انجام می‌شود)? تا توپ را به تصرف خود درآورند و برای مهاجمان خودی بفرستند.

فوروارد/مهاجم

فورواردها یا مهاجمان بازیکنانی هستند که در نزدیک‌ترین ردیف به دروازه? حریف بازی می‌کنند که مسئولیت گل زدن را دارند

مقررات

زمین بازی

یک زمین استاندارد فوتبال بزرگسالان برای مسابقات بین‌المللی می‌بایست تا 110 تا 120 یارد (قدم) (معادل 100 تا 110 متر) طول و 70 تا 80 یارد (64 تا 75 متر) عرض داشته باشد.

زمین‌های مسابقات غیر بین‌المللی می‌تواند بین 91 تا 120 متر طول و 45 تا 91 متر عرض داشته و نباید مربع باشد.

یک دروازه مستطیل شکل در وسط خط عرضی (یا خط گل) گذاشته می‌شود که فاصله تیرک‌های عمودی آن از یکدیگر 8 یارد (7?34 متر) و فاصله تیرک افقی از زمین 8 فوت (2?44 متر) است.

در جلوی هر دروازه و به فاصله 18 یارد (16?5 متر) از خط دروازه، محوطه مستطیل شکلی وجود دارد که به محوطه جریمه و محوطه هژده قدم معروف است، در این محوطه دروازه‌بان قادر است توپ را با دست لمس کرده و بگیرد و خطای بازیکنان حریف با ضربه پنالتی جریمه می‌شود.

محوطه کوچکتری نیز در جلوی دروازه و با فاصله 6 یارد (5?5 متر) وجود دارد که می‌بایست ضربات شروع مجدد بازی در هنگام خروج توپ از خط عرضی از داخل آن زده شود. خطوط و علامت‌های دیگری نیز در زمین برای مشخص کردن محل قرار گرفتن بازیکنان و جای زدن ضربات کرنر، پنالتی و شروع بازی وجود دارد.

بعضی از بازیهای گوناگون در جهان به نام فوتبال شناخته می‌شوند.

در قرن 15 میلادی در دوره سلسله مینگ در چین بازیی شبیه به فوتبال به نام کماری وجود داشت.

چند مرد در حال بازی کماری در معبد تانزان.

شکل‌گیری فوتبال امروزی

جهانی سازی انجمن فوتبال

با گسترده شدن محبوبیت این رشته و در اوایل قرن بیستم، نیاز به یک سازمان واحد که امر نظارت بر انجمن فوتبال را برعهده بگیرد، بیش از پیش احساس گردید. انجمن انگلیسی فوتبال برگزار کننده گفتگوهای زیاد در خصوص ایجاد یک سازمان بین‌المللی بود ولی پیشرفتی حاصل نگردید. بنابر این موضوع در انجمن‌های هفت کشور دیگر اروپائی از جمله فرانسه، بلژیک، دانمارک، هلند، اسپانیا، سوئد، و سوئیس مطرح گردید. «فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های فوتبال» (فیفا) در مورخ، 21 می سال، 1904 در شهر، پاریس تأسیس گردید. اولین مدیر این تشکیلات، رابرت گورین بود. نام فرانسوی خلاصه حروف فیفا بعدها حتی در کشورهای غیر فرانسه زبان نیز مورد استفاده قرار گرفت.

استفاده از کلمه فوتبال در کشورهای انگلیسی زبان

کلمه «فوتبال» در زمانی که برای توصیف یک بازی خاص بکار برده شود، می‌تواند هر یک از موارد بالا را داشته باشد. به همین دلیل، مناقشات دوستانه زیادی بروی اصطلاح «فوتبال» ایجاد شد. اول بخاطر آنکه در مناطق مختلف جهان انگلیسی زبان این اصطلاح به حالت‌های متفاوت مورد استفاده قرار می‌گرفت. بیشتر اوقات کلمه «فوتبال» جهت اشاره به قانون غالب فوتبال در یک منطقه مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در اکثر کشورهای انگلیسی زبان، کلمه «فوتبال» معمولاً اشاره به انجمن فوتبال دارد که بنام «ساکر» نیز خوانده می‌شود (این نام در ابتدا مختصر شده عامیانه کلمه «انجمن» بوده‌است). از 45 کشور عضو فیفا که در آن انگلیسی زبان رسمی و ابتدائی است، فقط سه کشور ( کانادا، ساموا و ایالات متحده از کلمه «ساکر» استفاده می‌کنند و مابقی کلمه فوتبال را بکار می‌برند. (اگرچه فدراسیون فوتبال ساموا در واقع از هر دو نام استفاده می‌کند. در ماه می‌سال 2006 ساکر زلاند نو نام خود را به فوتبال زلاند نو تغییر داد. [2] در استرالیا بخش حاکم نام «فوتبال» را بجای «ساکر» جایگزین و استفاده از آن را افزایش داد.(نامی که توسط اکثر استرالیا ئی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد) ولی این موضوع مناقشه ساز شد زیرا کلمه «فوتبال» بطور سنتی اشاره به قوانین فوتبال استرالیا و اتحادیه و لیگ راگبی داشت. لازم به توجه‌است که اعضای تیم انجمن فوتبال استرالیا هنوز بنام "ساکروس هاً شناخته می‌شوند.

قوانین مختلف در پایین لیست شده‌اند که بطور کامل در متون مربوطه توضیح داده شده‌اند.

کدها و خوانده‌های فوتبال در حال حاضر

انجمن فوتبال و شاخه‌های آن

یک بازی فوتبال داخلی در مکزیک . داور یک ضربه آزاد برای تیم قرمز پوش گرفته است .

• انجمن فوتبال که همچنین با نام‌های «فوتبال»، «ساکر»، «فوتی» و «فوتیی» نیز خوانده می‌شود.
• انواع فوتبال داخل سالنی/بسکتبال:
  • فوتبال پنج-ای-ساید – بازی شده در سراسر جهان تحت قوانین مختلف از جمله:
    • فوتسال- یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که توسط فیفا مورد تایید قرار گرفته‌است.
    • مینی وتبال - یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که در شرق و غرب که طرفداران بسیار زیادی نیز دارد، بازی می‌شود.
    • پاپی فوت - یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که در سالن‌های رو باز (دارای دروازه) بسکتبال در آمریکای مرکزی بازی می‌شود.
  • ساکر داخل سالن - یک بازی شش-ای-ساید داخل سالن که در آمریکای شمالی بازی می‌شود.
• فوتبال پاراالمپیک – اصلاح شده توسط انجمن فوتبال جهت افراد معلول.
• ساکر ساحلی – فوتبالی که بروی ماسه بازی می‌شود بنام ساکر ساحلی خوانده می‌شود.
• فوت وولی – عبارت‌اند از آمیخته فوتبال و والیبال ساحلی که بروی ماسه بازی می‌شود. بسیاری از فوتبالیست‌های معروف (ستاره‌های برزیل) این بازی را سراسر دنیا انجام می‌دهند.
• فوتبال خیابانی – مجموع انواع غیر رسمی فوتبال
• باسوبال – آمیخته فوتبال با والیبال و ژیمناستیک که بروی سطوح باد دار و تور ژیمناستیک بازی می‌گردد.
• راش گلی نوعی بازی فوتبال است که در آن نقش دروازه بان دارای انعطاف بیشتری از حد عادی است.
• هدر اند وولیز در این بازی هدف زدن گل فقط با استفاده از سر و توپ می‌باشد.
• کیپی آپی ارائه هنر فوتبال با استفاده از پاها، زانوان، سینه، شانه‌ها و سر می‌باشد.
  • فوت بگ در این بازی بجای توپ از کیسه‌های کوچک لوبیا یا ماسه استفاده شده که در برخی انواع کیپی آپی مانند «هکی سک» انجام می‌شود.
• فوتبال فرم آزاد نوع مدرن کیپی آپی بوده که در آن بازیکنان فرم آزاد بخاطر ارزش‌های سرگرمی و نشان دادن توانائی‌ها یشان رتبه بندی می‌گردند.
• وست هام این بازی خیلی شبیه به هدرز اند وولیز است که بصورت امتیازی بازی می‌شود. معمولاً هر بازیکن با امتیاز 10 و دروازه بان با امتیاز 11 شروع می‌کند. زمانی که یک گل در اثر ضربه نگه دارنده بثمر می‌رسد که او یک امتیاز را از دست می‌دهد. سپس ضربه محکم و بازیکن یک امتیاز از دست داده و دروازه بان می‌شود. ضربه مجدد باعث می‌شود که او مجدداً دروازه بان شود ولی در اثر از دست دادن امتیاز بلکه به‌عنوان تنبیه. این بازی معمولاً با یک گل و تعداد کم بازیکنان انجام می‌شود.
• فوتبال فولینگ نسخه‌ای از انجمن فوتبال است که در آن میله به‌عنوان اسلحه استفاده شده و (معمولا) ضربه به کشاله ران مجاز است. تعداد نفرات تیم از 5 تا کمتر 15 نفر است. میزان جراحت در دوره مساوی است.

نام آوران و بعضی از رکوردهای باشگاه پرسپولیس ...
علی پروین
- چهاردهمین بازیکن برتر قرن آسیا
- بهترین بازیکن جام ملت های آسیا (1976)
- عضو تیم منتخب آسیا (1974)
- برترین فوتبالیست سال ایران (1350، 1355 و 1356)
- برترین مربی ماه فوتبال آسیا (ژانویه 1999)


فرشاد پیوس
- دومین بازیکن برتر سال فوتبال آسیا (1990)
- آقای گل بازی های آسیایی (1990)
- عضو تیم منتخب آسیا (1990)
- آقای گل لیگ ایران (1370 و 1373)
- آقای گل لیگ قطر (1989)
- آقای گل باشگاه های تهران (1365، 1366، 1367، 1369 و 1370)


ناصر محمدخانی
- آقای گل جام ملت های آسیا (1984)
- عضو تیم منتخب آسیا (1984)
- آقای گل باشگاه های تهران (1360 و 1362)
- بازیکن اخلاق جام دیوار چین (1362)


محمد پنجعلی
- عضو تیم منتخب آسیا (1984)
- کاپیتان تیم منتخب آسیا (1986)


افشین پیروانی
- بازیکن ماه فوتبال آسیا (فوریه 2000)
- بازیکن اخلاق لیگ برتر (1380)


ادموند بزیک
- آقای گل لیگ (1381)
- گلزن ترین بازیکن لیگ ایران با 82 گل


حامد کاویانپور
- بهترین بازیکن لیگ برتر (1380)
- زننده زیباترین گل ماه آسیا (می 2001)


مهرداد اولادی
- آقای گل بازی های کشورهای اسلامی (2005)


محمدحسن انصاری فرد
- بهترین فوتبالیست سال ایران (1366)
- برترین مربی سال ایران (1382)
- بهترین مربی فوتسال آسیا با 4قهرمانی متوالی


محمد زادمهر
- آقای گل جام پیشکسوتان تهران (1383)


محمد جاسمیان
- بهترین بازیکن پیشکسوتان تهران (1383)


محسن زارعی
- ستاره مسابقات جام رمضان (فوتسال) (1384)


حمید استیلی
- زننده گل قرن آسیا (1998)
- بهترین بازیکن تورنمنت فوریه کویت (1999)
- عضو تیم منتخب آسیا (1999)


محتبی محرمی
- ششمین بازیکن برتر سال فوتبال آسیا (1990)
- عضو تیم منتخب آسیا (1990)


ابراهیم آشتیانی
- بهترین بازیکن جام ملت های آسیا (1972)
- برترین فوتبالیست سال ایران (1350)


همایون بهزادی
- آقای گل جام ملت های آسیا (1968)
- محبوب ترین فوتبالیست سال ایران (1350)


حسین کلانی
- آقای گل جام ملت های آسیا (1972)
- آقای گل لیگ (1349 و 1350)
- آقای گل باشگاه های تهران (1348)


صفر ایرانپاک
- آقای گل لیگ (1350)
- آقای گل باشگاه های تهران (1350)
- آقای گل جام کوروش (1350)
- بهترین گل سال فوتبال ایران (1350)


مرتضی کرمانی مقدم
- برترین بازیکن خارجی لیگ قطر (1380)
- پدیده فوتبال ایران (1366)


مهدی مهدوی کیا
- مرد سال فوتبال آسیا (2003)
- جوان سال فوتبال آسیا (1997)
- بازیکن ماه فوتبال آسیا (فوریه 2000)
- زننده زیباترین گل سال آسیا (1997)
- برترین فوتبالیست سال ایران (1382)
- عضو تیم منتخب فیفا (2000)
- بهترین پاسور فصل بوندس لیگا (2003-2002)
- بهترین بازیکن فصل هامبورگ (2003-2002) و (2004-2003)
- رکوردار بیشترین حضور یک ایرانی در بوندس لیگا
- آقای گل جوانان باشگاه های تهران (1372)


کریم باقری
- بازیکن ماه فوتبال آسیا (جولای 1997 و دسامبر 2001)
- سومین بازیکن برتر سال آسیا (1997)
- زننده زیباترین گل ماه آسیا (اکتبر 2000 و اکتبر 2001)
- دهمین بازیکن برتر قرن آسیا
- عضو تیم منتخب آسیا (1997 و 2000)
- دومین گلزن ملی برتر سال دنیا (1997)
- بهترین بازیکن جام باشگاه های عرب (2001)


خداداد عزیزی
- مرد سال فوتبال آسیا (1996)
- هشتمین بازیکن برتر قرن آسیا
- عضو تیم منتخب آسیا (1997)
- بهترین بازیکن جام باشگاه های آسیا منطقه غرب (1996)
- بهترین بازیکن جام ملت های آسیا (1996)


علی دایی
- مرد سال فوتبال آسیا (1999)
- دومین بازیکن برتر سال فوتبال آسیا (1996)
- چهارمین بازیکن برتر سال فوتبال آسیا (1998)
- برترین گلزن ملی تاریخ فوتبال جهان
- برترین گلزن ملی سال دیتا (1996 و 2004)
- هفتمین بازیکن برتر قرن آسیا
- عضو تیم منتخب فیفا (2000)
- عضو تیم منتخب آسیا (1997 و 1998)
- آقای گل بازی های آسیایی (1998)
- آقای گل جام ملت های غرب آسیا (2004)
- بهترین بازیکن جام ملت های غرب آسیا (2004)
- بهترین بازیکن جام ال جی تهران (2000)
- آقای گل لیگ برتر (84-83)
- نشان درجه 3 شجاعت (1383)
- سفیر حسن نیت یونیسف در ایران
- آقای گل باشگاه های تهران (1382)


علی کریمی
- مرد سال فوتبال آسیا (2004)
- چهارمین بازیکن برتر سال آسیا (2001)
- بازیکن ماه فوتبال آسیا (ژوئن 2000، اکتبر 2001، اکتبر 2003)
- بهترین بازیکن جام ملت های غرب آسیا (2000)
- بهترین بازیکن جام بین قاره ای (2003)
- برترین فوتبالیست سال ایران
- بهترین بازیکن خارجی لیگ امارات (2002 و 2004)
- آقای گل جام ملت های آسیا (2004)
- آقای گل لیگ امارات (2004-2003)
- عضو تیم منتخب آسیا (2004)


زیاد شعبو
- آقای گل لیگ سوریه (2003-2002)
- بهترین بازیکن سال سوریه (2002)
- سومین گلزن برتر لیگ کشورهای عربی (2002)


احمدرضا عابدزاده
- رکورد بسته نگه داشتن دروزاه در لیگ (802 دقیقه)
- 13 بازی بدون شکست در داربی پرسپولیس- استقلال
- بیشترین بازی ملی دروازه بانی (79 بازی ملی)